جدول اشتال چیست ؟
جدول اشتال که به نام “جدول اشتایل” نیز شناخته می‌شود، کتابی مرجع و حاوی اطلاعات جامع در مورد انواع پروفیل‌های فولادی ساختمانی است. این کتاب به عنوان منبعی ضروری برای مهندسان عمران، معماران، طراحان سازه و مجریان در سراسر جهان به شمار می‌رود. اطلاعات ارائه شده در این جدول شامل موارد زیر است:
- مشخصات ابعادی: ابعاد، ضخامت، مساحت سطح مقطع، وزن و سایر اطلاعات هندسی مربوط به هر نوع پروفیل
- مشخصات مکانیکی: مقاومت فشاری، مقاومت کششی، مدول الاستیسیته و سایر خواص مکانیکی فولاد مورد استفاده در ساخت پروفیل
- موارد کاربرد: نوع سازه‌هایی که هر پروفیل برای آنها مناسب است، مانند تیرها، ستون‌ها، خرپاها و …
- استانداردها: استانداردهای ملی و بین‌المللی مرتبط با تولید و استفاده از هر نوع پروفیل
جدول اشتال از چه استانداردهایی پیروی می‌کند ؟
برای مشخصات فنی و ابعاد پروفیل‌ها به منظور ساخت انواع تولیدات مانند لوله مانیسمان نیاز است تا از استانداردهای موجود در این جدول اطلاع داشته باشیم. علاوه بر استانداردهای که در ادامه بیان می‌کنیم، این جدول شامل اطلاعاتی بر اساس استانداردهای کشورهای دیگر مانند آمریکا (ASTM)، ژاپن (JIS) و چین (GB) نیز است. لازم به ذکر است که استانداردهای مذکور به طور مداوم در حال بازنگری و به روز رسانی هستند و این جدول نیز به تناسب با این تغییرات، آپدیت می‌شود. در ادامه به برخی از مهمترین استانداردهایی که در این جدول لحاظ شده‌اند اشاره می‌کنیم:
استانداردهای آلمانی DIN
- DIN 10219: این استاندارد مشخصات اندازه و خواص تیرآهن‌های IPE،INP و UNP را مطابق با استانداردهای Deutsches Institut für Normung (DIN) تعیین می‌کند.
- DIN 10263: مشخصات و اندازه ناودانی‌های ساده و سنگین را مطابق با استاندارد DIN در جدول اشتال، ارائه می‌دهد.
- DIN 10218: ابعاد و ویژگی‌های لوله‌های فولادی ساختمانی را مطابق با استاندارد DIN تعیین می‌کند.
- DIN 10211: مشخصات و ابعاد قوطی‌های فولادی ساختمانی را منطبق بر استاندارد DIN ارائه می‌دهد.
- DIN 52016: مشخصات و سایز میلگردهای فولادی را بر اساس استاندارد DIN تعیین می‌کند.
استانداردهای اروپایی EN
- EN 10025: جایگزینی برای استاندارد DIN 10219 است و مشخصات ابعاد و ویژگی‌های تیرآهن‌های IPE،INP و UNP را مطابق با استانداردهای اروپایی ارائه می‌دهد.
- EN 10060: به عنوان جایگزین برای DIN 10263 است و مشخصات و سایز ناودانی‌های ساده و سنگین را بر اساس استانداردهای اروپایی ارائه می‌دهد.
- EN 10210: جایگزینی برای استاندارد DIN 10218 است و اندازه و مشخصات لوله‌های فولادی ساختمانی مانند لوله اسپیرال را مطابق با استانداردهای اروپایی تعیین می‌کند.
- EN 10219: جایگزینی برای استاندارد DIN 10211 است و مشخصات و ابعاد قوطی‌های فولادی ساختمانی را منطبق بر استانداردهای اروپایی ارائه می‌دهد.
- EN 10088: جایگزین استاندارد DIN 52016 در نظر گرفته می‌شود و مشخصات و اندازه‌های میلگردهای فولادی را مطابق با استانداردهای اروپایی تعیین می‌کند.
استانداردهای ملی ایران
- ISIRI 1334: معادل استاندارد DIN 10219 است و مشخصات ابعاد و خواص تیرآهن‌های IPE،INP و UNP را مطابق با استاندارد ملی ایران ارائه می‌دهد.
- ISIRI 1335: معادل استاندارد DIN 10263 است و مشخصات و ابعاد ناودانی‌های ساده و سنگین را براساس استاندارد ملی ایران ارائه می‌دهد.
- ISIRI 1336: معادل استاندارد DIN 10218 است و ابعاد و ویژگی‌های انواع لوله‌های فولادی ساختمانی لوله سیاه آهنی مانند را منطبق بر استانداردی که در ایران رایج است، بیان می‌کند.
- ISIRI 1337: معادل استاندارد DIN 10211 بوده و مشخصات و اندازه‌های قوطی‌های فولادی ساختمانی را مطابق با اصول سازمان استاندارد ملی ایران ارائه می‌دهد.
- ISIRI 1338: معادل استاندارد DIN 52016 است و مشخصات و ابعاد میلگردهای فولادی را مطابق با استاندارد ملی ایران در جدول اشتال تعیین می‌کند.
ضرورت استفاده از جدول اشتال
بعد از اینکه با استانداردهای مهم در این جدول آشنا شدیم، نیاز است بدانیم که چرا باید حتما از این جدول استفاده کرد. به عبارت دیگر استفاده از این جدول در پروژه‌های ساختمانی مزایای متعددی دارد که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌شود:
-
انتخاب صحیح مصالح
انتخاب پروفیل فولادی مناسب برای هر بخش از سازه، نقش کلیدی در ایمنی، کارایی و صرفه اقتصادی پروژه دارد. این جدول با ارائه اطلاعات دقیق در مورد مشخصات هر پروفیل یا انواع لوله مانند لوله گالوانیزه، به مهندسان و طراحان کمک می‌کند تا بهترین انتخاب را برای نیازهای خاص خود انجام دهند.
-
برآورد دقیق وزن
وزن سازه فولادی یکی از عوامل مهم در تعیین بارهای وارده بر فونداسیون و سایر اجزای سازه است. این جدول با ارائه وزن دقیق هر متر از هر نوع پروفیل، به مهندسان کمک می‌کند تا برآوردی دقیق از وزن کل سازه داشته باشند.
-
طراحی دقیق
اطلاعات موجود در این جدول برای انجام محاسبات دقیق و طراحی صحیح اتصالات، تیرها، ستون‌ها و سایر اجزای سازه فولادی مانند لوله گازی ضروری است. این امر به نوبه خود، به افزایش ایمنی و پایداری سازه کمک می‌کند.
-
صرفه‌جویی در هزینه
انتخاب پروفیل‌های مناسب باتوجه به نیازهای پروژه، می‌تواند به طور قابل‌توجهی در هزینه‌های ساخت و ساز صرفه‌جویی کند. این جدول با ارائه اطلاعات لازم برای انتخاب صحیح پروفیل‌ها، به مهندسان کمک می‌کند تا از هدر رفتن مصالح و افزایش بی‌مورد هزینه‌ها جلوگیری کنند.
-
تسهیل فرآیند ساخت
دسترسی به اطلاعات دقیق در مورد پروفیل‌های فولادی، فرآیند ساخت و ساز را تسهیل می‌کند. با استفاده از جدول اشتال، مهندسان، پیمانکاران و کارگران می‌توانند به سرعت و به آسانی مشخصات مورد نیاز هر پروفیل را پیدا کنند و از بروز اشتباهات و اتلاف وقت جلوگیری کنند.
-
جدول اشتال مرجعی استاندارد و بین‌المللی
این جدول بر اساس استانداردهای بین‌المللی تدوین شده است و در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این امر به مهندسان و معماران در کشورهای مختلف کمک می‌کند تا با یک زبان مشترک کار کنند و از سازگاری طرح‌ها و نقشه‌ها با استانداردهای جهانی اطمینان حاصل کنند.
-
جدول اشتال منبعی به‌روز و قابل‌اعتماد
این جدول به طور مرتب با به‌روزترین اطلاعات و مشخصات پروفیل‌های فولادی به‌روزرسانی می‌شود. این امر به مهندسان و طراحان اطمینان می‌دهد که از دقیق‌ترین و قابل‌اعتمادترین اطلاعات در کارهای خود استفاده می‌کنند.
-
افزایش ایمنی و پایداری سازه
استفاده صحیح از این جدول در انتخاب و طراحی پروفیل‌های فولادی، به طور مستقیم به افزایش ایمنی و پایداری سازه منجر می‌شود. این امر به ویژه در مناطق با لرزه‌خیزی بالا یا برای سازه‌های با کاربری حساس مانند بیمارستان‌ها و مدارس اهمیت زیادی دارد.
-
تسهیل فرآیند صدور مجوز
بسیاری از مراجع صدور مجوز ساخت و ساز، استفاده از این جدول را برای تأیید طرح‌ها و نقشه‌های سازه‌های فولادی الزامی می‌دانند. ارائه اطلاعات دقیق و منطبق با استانداردهای بین‌المللی در این زمینه، فرآیند صدور مجوز را تسهیل و تسریع می‌کند.
روش استفاده از جدول اشتال
این جدول به صورت کلی شامل اطلاعات مختلفی از جمله ابعاد، وزن، مساحت، ممان اینرسی و سایر مشخصات هندسی مقاطع فولادی مختلف مانند تیرآهن، میلگرد، نبشی، ناودانی و قوطی است. در این راهنمای مختصردر ادامه، نحوه استفاده از جدول اشتال را در چند مرحله کلیدی شرح می‌دهیم:
ساختار جدول اشتال
این جدول برای هر نوع مقطع فولادی (مانند تیرآهن، میلگرد، قوطی و …) جدولی جداگانه ارائه می‌دهد. هر کدام از این جداول شامل ستون‌ها و ردیف‌های مختلفی است که اطلاعات مربوط به آن مقطع خاص را نشان می‌دهند. مهمترین ستون‌های این جدول عبارتند از:
- نام مقطع: نوع مقطع فولادی (مانند تیرآهن IPE، میلگرد A3، قوطی 40*40)
- ابعاد: مشخصات هندسی مقطع (مانند ارتفاع، عرض، ضخامت بال و …)
- وزن هر متر: وزن یک متر طول از مقطع با دانسیته 7.85 گرم بر سانتی‌متر مکعب
- مساحت جانبی: مساحت سطح جانبی مقطع
- ممان اینرسی: ممان اینرسی مقطع حول محورهای x و y
- شعاع ژیراسیون: شعاع ژیراسیون مقطع حول محورهای x و y
- مقاومت خمشی: مقاومت مجاز مقطع در برابر خمش
- مقاومت فشاری: مقاومت مجاز مقطع در برابر فشار
- مقاومت کششی: مقاومت مجاز مقطع در برابر کشش
1. نوع مقطع مورد نظر را مشخص کنید
اولین قدم، تعیین نوع مقطع فولادی مورد نیاز شما است. این جدول مقاطع مختلفی از جمله تیرآهن، میلگرد، نبشی، ناودانی و قوطی را شامل می‌شود. هر کدام از این مقاطع کاربرد خاص خود را در سازه‌های مختلف دارند.
2. ابعاد مقطع را تعیین کنید
پس از انتخاب نوع مقطع، باید ابعاد آن را مشخص کنید. ابعاد مقاطع فولادی با استفاده از حروف و اعداد در این جدول نشان داده می‌شوند. به عنوان مثال، تیرآهن IPE 160، دارای ارتفاع 160 میلی‌متر و عرض 80 میلی‌متر است.
3. مشخصات مورد نظر خود را در جدول پیدا کنید
با داشتن نوع مقطع و ابعاد آن، می‌توانید به جدول اشتال مراجعه کرده و مشخصات مورد نظر خود را پیدا کنید. به عنوان مثال، اگر وزن یک متر طول از تیرآهن IPE 160 را می‌خواهید، باید به ستون “وزن” در ردیف مربوط به IPE 160 مراجعه کنید.
4. از فرمول‌های مربوطه برای محاسبات استفاده کنید
این جدول علاوه بر ارائه اطلاعات پایه، شامل فرمول‌های مختلفی برای محاسبات مربوط به مقاطع فولادی نیز هست. به عنوان مثال، می‌توانید از این فرمول‌ها برای محاسبه ممان اینرسی، خیز تیر، یا تنش مجاز در مقطع استفاده کنید.
نکات مهم در استفاده از جدول اشتال
- دقت: اطلاعات موجود در این جدول باید با دقت و وسواس کامل مورد استفاده قرار گیرند.
- نسخه مرجع: از نسخه‌های معتبر و به روز این جدول استفاده کنید.
- محدودیت‌ها: به خاطر داشته باشید که این جدول فقط برای مقاطع فولادی استاندارد و رایج کاربرد دارد.
- دانش فنی: برای درک کامل اطلاعات این جدول و استفاده صحیح از آن، به دانش فنی در زمینه مهندسی عمران یا متالورژی نیاز دارید.
جدول اشتال بروز
همان‌طور که پیش‌تر بیان کردیم، استانداردها در این جدول به صورت مداوم در حال تغییر هستند. به همین دلیل این جدول هرچند سال یا چندماه به روز می‌شود. آخرین به‌روزرسانی چاپ بیست و چهارم این جدول در سال 1401 منتشر شده است. این نسخه شامل موارد زیر است:
- اصلاحات و تجدید نظر در مطالب قبلی
- بروزرسانی و تکمیل اطلاعات
- گسترش برخی از مطالب
برخی از تغییرات عمده در این نسخه شامل موارد زیر است:
- جدول تبدیل واحدها بین سیستم‌های SI و انگلیسی برای کاربران
- بهبود نحوه استفاده از جداول
- اطلاعات مربوط به فولاد ضد زنگ
- استانداردهای جدید برای میلگردها
- استانداردهای جدید برای پروفیل‌های فولادی توخالی
- اطلاعات مربوط به پروفیل‌های دوتایی و چندتایی در جدول اشتال
- اطلاعات مربوط به ستون‌های با مقطع جعبه‌ای و چلیپایی
- اطلاعات مربوط به پیچ و مهره‌های سازه‌ای طبق استاندارد DIN
- اطلاعات مربوط به اتصالات خمشی و مفصلی پیچ و مهره‌ای
شما می‌توانید هم کتاب این جدول را به صورت حضوری از کتاب‌فروشی‌های مربوط به عمران و سازه خریداری کرده، یا فایل PDF جدول اشتال را در ادامه دانلود کنید.
سخن پایانی
این جدول یکی از مهمترین منابع اطلاعاتی برای مهندسان عمران و سازه است که با پروفیل‌های فولادی سروکار دارند. شما باید قبل از استفاده از جدول با اطلاعات کامل درباره آن آشنا شده و سپس بعد از بررسی نحوه استفاده از آن به سراغ جدول بروید. شرکت انرژی سازان نوین پارک سینا در این زمینه بهترین انواع لوله‌های فولادی مطابق با استانداردهای این جدول را ارائه می‌دهد.
