بام وارونه نوعی سیستم عایقکاری است که در آن محل نصب عایق حرارتی و عایق رطوبتی جابهجا میشود. اجرای چنین روشی در عایقکاری بام ساختمان، به طور قابل توجهی از انتقال حرارت از پشت بام جلوگیری کرده و مانع آسیب رسیدن به عایق رطوبتی میشود. در این مقاله، با ما همراه باشید تا به بررسی دقیقتر سیستم عایقکاری بام حفاظت شده پرداخته و تأثیرات مثبت آن بر کارایی ساختمانها را بیان نماییم.
سیستم بام وارونه چیست ؟
سامانه مرکب بام حفاظت شده یابام وارونه، یکی از روشهای نوین عایقکاری بامهای ساختمان است که با مشخصه جابهجایی محل قرارگیری عایق رطوبتی و عایق حرارتی در پوشش بام شناخته میشود. در واقع در این سیستم، عایق حرارتی بر روی عایق رطوبتی قرار میگیرد و به این ترتیب به حفاظت بهتر از لایه عایق رطوبتی کمک میکند.
مزیت اصلی روش بام وارونه کاهش انتقال حرارت از بام به داخل ساختمان است که به نوبه خود منجر به کاهش هزینههای انرژی و بهبود شرایط استفاده از آن میشود. همچنین، با قرار گرفتن عایق حرارتی در بالای لایه رطوبتی، خطر آسیب دیدن به آن به حداقل رسیده و از اکسیداسیون سریع و تصعید مواد فرار در دماهای بالا جلوگیری میشود. همین مسئله در کاهش ترکخوردگی و تاب برداشتن لایههای عایقبندی بام ساختمان نقش مهمی را ایفا میکند.
لازم به ذکر است که برای اجرای دقیق این سیستم به غیر از لایههای عایق، باید سایر تجهیزات را نیز از لوازم با کیفیت انتخاب کنید و از فروشگاههای معتبر فروش مصالح ساختمانی مثل فروش لوله گازی خانگی و سایر تجهیزات تهیه نمایید. علاوه بر آن پیش از خرید استعلام قیمت مثل استعلام قیمت و خرید لوله اسپیرال آهنی را برای اطمینان از کیفیت لوازم مصرفی در نظر بگیرید.
ساختار بام وارونه چیست ؟
سامانه مرکب بام وارونه یکی از روشهای نوین عایقکاری برای بامهای مسطح است که در آن لایه عایق رطوبتی، به صورت یک غشای مایع، بر روی اسلب بتن قرار میگیرد. سپس تختههای عایق حرارتی بر روی عایق رطوبتی گرفته و در نهایت، اسلبهای پوششدهنده یا قلوهسنگها به منظور افزایش وزن و جلوگیری از جابجایی در اثر باد یا آب روی آن ریخته میشوند. این ساختار به گونهای طراحی شده که آب باران از فاصله بین لایه عایق رطوبتی و لایههای بالایی به سمت ناودانها و شبکه جمعآوری آبهای سطحی هدایت شود. بنابراین از آسیب رسیدن به سازه در گذر زمان جلوگیری کرده و عمر مفید آن را افزایش میدهد.
در پیادهسازی روش سقف وارونه یا بام وارونه ، محاسبه مقدار ضریب جابهجایی گرما یا ضریب انتقال حرارت بام بسیار حائز اهمیت بوده و مستلزم توجه به میزان رطوبت جذب شده توسط عایق رطوبتی است. بهطوریکه در تعیین میزان رطوبت باید به فاکتورهایی همچون محل نصب عایق، کیفیت آن تاسیسات احتمالی به کار رفته در لایه زیرین، میزان جذب رطوبت با توجه به کیفیت عایق، موقعیت جغرافیایی، احتمال نصب عایق در لایه بیرونی و احتمال نفوذ رطوبت به زیر لایه عایق حرارتی برای مدت طولانی توجه نمود.
البته لازم به ذکر است که این شرایط میتواند با توجه به امکان کمتر بودن دمای لایه عایق رطوبتی نسبت به دمای نقطه شبنم اتفاق بیفتد و خطر میعان بخار آب موجود در هوا را ایجاد کند. در نتیجه میعان ایجاد شده میتواند منجر به خوردگی و کاهش عمر عایق شود. علاوه بر آن به محض گرم شدن سطح سقف و غشای عایق رطوبتی، آب انباشته شده ناشی از میعان بخار آب نیز میتواند بخار شود و در صورتیکه برای مدت طولانی در زیر غشای سقف و در سطح لایه رطوبتی باقی بماند، میتواند مشکلاتی را ایجاد کند.
کاربرد و دلایل استفاده از بام وارونه چیست ؟
امروزه سیستم عایقکاری بام معکوس یا بام وارونه، یک راهکار نوآورانه در طراحی و ساخت بامها است که به طور فزایندهای جایگزین روشهای سنتی عایقکاری شده است. بهطورکلی این نوع سقفها به گونهای طراحی شدهاند که لایه عایق رطوبتی در زیر عایق حرارتی قرار میگیرد. این ویژگی باعث میشود که ساختار کلی سقف در دماهای بالا و پایین به خوبی حفظ شود و از آسیبهای ناشی از شرایط جوی در امان بماند.
لازم به ذکر است که در ساختمانسازی، عایقبندی صحیح بام، برای محافظت از سازه و افزایش عمر مفید آن از اهمیت بالایی برخوردار است. در روشهای مرسوم عایقبندی، لایه ضد آب به دلیل قرارگیری در معرض تابش مستقیم اشعه خورشید و تغییرات آب و هوایی، دچار آسیب و کاهش عمر میشود. این موضوع میتواند منجر به تبله کردن لایه و در نهایت افزایش انتقال حرارت از نواحی ترک خورده گردد.
اما در سیستم سقفهای معکوس که با نامهای سقف محافظتشده یا سقف وارونه نیز شناخته میشوند، از عایقهایی که مقاومت بالایی در برابر جذب آب دارند استفاده شده و عملکرد حرارتی عالی را در محافظت از سازه ارائه میدهند. از دیگر دلایل استفاده از چنین سیستمی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
-
کاهش کل هزینههای عمر سقف
استفاده از سیستم بام وارونه تا 22 در صد کاهش هزینههای نگهداری از سیستم عایقکاری ساختمان را به دنبال دارد. در واقع این کاهش هزینهها ناشی از محافظت غشای سقف در برابر آسیبهای مکانیکی و اشعه ماوراء بنفش است.
-
بهبود عملکرد محیطی
استفاده از مواد قابل بازیافت و کاهش ضایعات در مراحل ساخت و تخریب ساختمان، باعث افزایش بهرهوری انرژی و کاهش اثرات منفی بر محیط زیست میشود. همچنین این نوع سقفها به عنوان بام سبز نیز طراحی میِشوند و با ساختاری که دارند میتوانند دمای داخلی ساختمان را کاهش دهند.
روش اجرای بام وارونه چگونه است ؟
ساختار در نظر رفته شده در طراحی و اجرای سقفها در ساختمان، نقش حیاتی در ساختار کلی سازه ایفا میکنند. این مسئله در خصوص بام وارونه با ویژگیهایی که دارد، از اهمیت بیشتری برخوردار است. سقف معکوس به عنوان یک سیستم عایق حرارتی و آببند، میتواند شرایط بسیار مناسبی را در خصوص محافظت از غشای سقف در برابر عوامل جوی و آسیبهای مکانیکی فراهم آورد.
در حقیقت در فرآیند اجرای بام وارونه ، ابتدا عایق حرارتی از جنس فوم پلیاستایرن منبسط متراکم یا اکسترود شده با ضخامت حداقل 5 سانتیمتر روی کف پشت بام نصب میشود سپس بر روی عایق حرارتی، ماسه یا دیگر مصالح ساختمانی به ضخامت 5 سانتیمتر قرار داده شده و در نهایت، صفحات مخصوص موزاییک روی سطح کار اجرا میشوند. البته در مراحل نصب برای افزایش کارایی سیستم، استفاده از نایلون و لایه زهکش در زیر لایه عایق حرارتی نیز گزینه مناسبی به حساب میآید. همچنین سایز تجهیزات مانند لوله پلیکا یا لولههای آب نیز در لایه زیرین کار قرار گرفته و از آنها نیز در گذر زمان محافظت میشود.
این روش نه تنها یک راهکار مؤثر برای عایقکاری بامها است، بلکه به عنوان یک راهبرد پایدار در صنعت ساختمانسازی نیز شناخته میشود. در حقیقت چون عناصر ساختاری در این سیستم به ترتیب معکوس قرار میگیرند، باعث میشوند که غشای سقف عملکرد بهتری در حفظ دما و کاهش هزینههای انرژی داشته باشد.
البته لازم به ذکر است که این روش قابلیت اجرا بر روی کلیه ساختمانهای موجود با بام مسطح را دارد و ضمن سرعت نصب بالا، فرآیند اجرای آن نیز نسبتاً ساده است.
مزایای استفاده از بام وارونه چیست؟
استفاده از عایق مناسب برای محافظت از سقف مانند عایق سقف معکوس یا محافظت شده نه تنها به افزایش طول عمر سازه کمک میکند، بلکه مزایای اقتصادی و محیطی زیادی نیز به همراه دارد. در واقع با توجه به چالشهای موجود مانند تغییرات دما، انتشار اشعهuv و آسیبهای ناشی از بارانهای شدید، انتخاب عایق مناسب و اجرای صحیح آن برای حفظ کیفیت و کارایی سقف بسیار حائز اهمیت است.
سیستم عایق وارونه سقف یکی از بهترین گزینههایی است که میتوان در این زمینه به آن اشاره کرد. این سیستم با ویژگیها و نوع ساختاری که دارد نه تنها مانع تبادل گرمایی با محیط بیرون میشود بلکه از ورود نویزهای ناخواسته نیز به داخل ساختمان جلوگیری میکند. علاوه بر آن با توجه به قرار گرفتن بر روی عایق رطوبتی ساختمان از آسیب رسیدن به آن محافظت کرده و بر عمر مفید عایق رطوبتی میافزاید. دیگر مزایای استفاده از چنین سیستمی عبارتند از:
- چسبندگی بالا و نصب آسان لایهها
- امکان شناسایی آسان مکانهای نشتی احتمالی
- استحکام مکانیکی مناسب و پایداری در تغییرات شدید دمایی
- جلوگیری از تخریب لایههای عایقکاری در برابر اشعه UV
- جلوگیری از فرسایش عایق رطوبتی و غشا سقف در برابر طوفان، بادهای شدید، تگرگ و باران
- جلوگیری از طبله شدن و برآمدگی عایق رطوبتی
- کاهش انتقال حرارت از پشت بام
- کاهش اثرات انقباض و انبساط غشای عایق رطوبتی به دلیل تغییرات دما، یخزدگی و تابش خورشید
- عملکرد حرارتی بالا
- ممانعت از انتقال بخار به داخل ساختمان و محیط بیرون
- صرفه اقتصادی بالا
- امکان نصب پس از ساخت بنا و در ساختمانهای قدیمی
- ممانعت از رشد کپکها و عوامل بیماریزا
- مراقبت از شبکه آب و فاضلاب در برابر فرسایش بعد از خرید سپتیک فاضلاب و نصب آن
در چه مکان هایی استفاده از بام وارونه توصیه می شود ؟
عایق بام وارونه یک راهحل پیشرفته در زمینه عایقکاری سقف است. به همین دلیل امروزه فومهای به کار رفته در ساختار آن در طیف وسیعی از درجات و با مشخصات و ویژگیهای متفاوتی تولید و عرضه میشوند. در حال حاضر این سیستم را با مشخصات فنی که دارد میتوان در پشتبام یا بالکنها و تراسها به کاربرد. علاوه بر آن میتوان سقفهای معکوس سنگریزهشده را که در لایه بالایی روی عایق قرار میگیرد و به حفاظت از سقف کمک میکند را نیز به عنوان نمونهای از چنین سیستمهایی به اجرا درآورد.
همچنین سقف معکوس سبز که امکان ایجاد فضای سبز بر روی بام را فراهم میآورد نیز نمونهای دیگر از موارد استفاده از چنین سیستمی به حساب میآید. سقفهای معکوس قابل دسترسی برای خودرو که برای پارکینگها طراحی شده و قابلیت تحمل بارهای سنگین را دارند شکلی دیگر از موارد کاربرد آن به شمار میروند.
جمع بندی | سیستم بام وارونه چیست و با چه هدفی اجرا می شود ؟
سیستم بام وارونه نوعی راهحل مدرن در زمینه عایقبندی و ضد آبسازی ساختمانها بوده که با توجه به ویژگیهایی که دارد به تدریج در حال ترویج و گسترش است. این نوع سقفها با طراحی خاص خود، میتوانند مشکلات رایج نشت رطوبت به داخل ساختمان را به طور کامل حل کرده و به عنوان راهکار مؤثر و پایدار برای حفظ انرژی عمل کنند. استفاده از این سیستم نه تنها به افزایش عمر مفید ساختمان کمک میکند بلکه به کاهش هزینههای نگهداری نیز منجر میشود.
بنابراین، استفاده از سقف معکوس میتواند گزینهای مناسب برای پروژههای ساختمانی جدید محسوب گردد. البته نکته مهمی که در نصب و اجرای این سیستم نباید نادیده گرفته شود، کیفیت وسایل استفاده شده در سیستم و تجهیزات بهکار رفته است. پس باید بهترین آنها مثل خرید لوله مانیسمان با نشان و تاییدیه سازمان ملی استاندارد را برای اجرای این سیستم و تاسیسات مورد استفاده در اجرای آن تهیه نمایید.
